Szukam pracy / Gdzie i jak szukać pracy?

Słyszałeś zapewne opowieści o osobach, które szukały pracy. Wiesz, że jednym nie udaje się ta sztuka przez długi czas, a inni bez problemów znajdują posadę. Czy zastanawiałeś się, dlaczego tak jest? Owszem, zdarza się, że w grę wchodzi wsparcie ze strony rodziny, przyjaciół czy znajomych, albo po prostu szczęście. Ale jeśli nie masz cioci, która już szykuje dla Ciebie stanowisko w swojej firmie lub nie jesteś wyjątkowym szczęściarzem, to musisz ostro zabrać się do roboty. Szukanie pracy, to naprawdę ciężka praca "na pełen etat", a najważniejsze w niej jest to, jak i gdzie się szuka!

Prawda jest niestety smutna i okrutna: żaden pracodawca nie ma obowiązku Cię zatrudnić. Żeby więc skutecznie szukać posady, musisz od początku przyjąć przynajmniej siedem założeń:

* przygotujesz się do poszukiwania pracy najlepiej jak potrafisz (np. sporządzisz niezbędne dokumenty: życiorys i list motywacyjny),
* poświęcisz na to wystarczająco dużo czasu i włożysz w swe działania odpowiednio dużo wysiłku,
* będziesz działał systematycznie i konsekwentnie,
* wykorzystasz wszelkie dostępne Ci sposoby na znalezienie zatrudnienia,
* przygotujesz się na to, że może nie tak szybko, jakbyś sobie tego życzył, ale znajdziesz pracę,
* nie będziesz zrażał się chwilowymi niepowodzeniami i postarasz się myśleć pozytywnie,
* będziesz stale rozwijał umiejętności poszukiwania pracy i podnosił kwalifikacje zawodowe.

Zanim jednak zaczniesz rozglądać się za pracą, określ jakie masz możliwości kariery zawodowej. W tym celu powinieneś przemyśleć jeszcze dwie sprawy:

1. Co tak naprawdę umiesz?

Nie chodzi przy tym o rozwiązywanie algorytmów czy pisanie charakterystyki postaci, ale o takie umiejętności, które mogą być przydatne dla potencjalnego pracodawcy. Z jednej strony będą to konkretne kwalifikacje zawodowe potrzebne, np. w sprzedaży, obsłudze klienta, naprawianiu maszyn i urządzeń, prowadzeniu korespondencji, swobodnym posługiwaniu się językami obcymi, z drugiej zaś - cenne dla pracodawcy cechy osobowości, np. umiejętność współpracy w zespole, samodzielność, zdyscyplinowanie, punktualność, odporność na stres i zmieniające się warunki, komunikatywność, decyzyjność, przedsiębiorczość itp..

Pamiętaj, że wszyscy: zarówno gospodynie prowadzące dom, osoby niepełnosprawne, jak i uczniowie właśnie kończący szkoły czy ludzie już zatrudnieni - mają umiejętności i doświadczenia przydatne na wielu stanowiskach.

2. Gdzie i jako kto chciałbyś pracować?

Chodzi o branżę, specjalizację firmy lub instytucji, jej wielkość i strukturę, kulturę organizacyjną, formę własności (państwowa czy prywatna, polska czy zagraniczna), a nawet miejscowość, do której ewentualnie mógłbyś dojeżdżać lub się przenieść. Ważne jest także to, co chciałbyś w takiej firmie lub instytucji robić - w jakim dziale, zawodzie i na jakim stanowisku pracować (biorąc, oczywiście, pod uwagę swoje umiejętności i przygotowanie). Kiedy to określisz, spróbuj stworzyć sobie listę kilkunastu lub kilkudziesięciu firm lub instytucji, które "mogą wchodzić w grę".

Kiedy już zorientujesz się w tym wszystkim, będziesz mógł zabrać się za szukanie posady. Teraz ważne będzie, gdzie znaleźć informacje o wolnych miejscach pracy. Źródeł takiej wiedzy jest wiele.

Tu szukaj informacji o wolnych miejscach pracy:

* własna sieć kontaktów - znajomi, przyjaciele, rodzina,
* ogłoszenia prasowe,
* innego typu ogłoszenia,
* gospodarcze informacje prasowe,
* stacje radiowe i telewizyjne,
* internet,
* agencje doradztwa personalnego,
* agencje pośrednictwa pracy,
* agencje pracy tymczasowej,
* urzędy pracy,
* Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej,
* biura i kluby pracy,
* Gminne Centra Informacji,
* Akademickie Biura Karier,
* targi i giełdy pracy,
* inne instytucje i organizacje aktywnego wspierania poszukiwania pracy,
* instytucje i organizacje zajmujące się wolontariatem,
* potencjalni pracodawcy i ich programy praktyk i staży.

Najlepiej zacząć poszukiwanie zatrudnienia od rozmów na ten temat ze znajomymi, przyjaciółmi i członkami swojej rodziny. Powiedz im, jaka praca Cię interesuje i w jakiej firmie lub instytucji. Poproś o dostępne dla nich, a niedostępne dla Ciebie informacje. Oni przecież często wiedzą o wakatach w firmach lub instytucjach, gdzie są zatrudnieni, a także o planach rekrutacyjnych swoich pracodawców. Wymieniają się również tą wiedzą ze znajomymi, przyjaciółmi i krewnymi. Taki łańcuch ludzi dobrej woli może znakomicie pomóc w realizacji Twoich zamierzeń.

W dodatku ktoś z bliższej czy dalszej rodziny, sąsiad lub koleżanka, mogą okazać się doskonałym źródłem informacji o upatrzonej firmie czy instytucji oraz o wymaganiach, jakie stawia się tam kandydatom do pracy. Mogą Ci też pomóc przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej, albo nawet zarekomendują Cię u pracodawcy.

Nie bój się posądzenia o wykorzystywanie tzw. znajomości! I tak raczej będziesz musiał przejść przez całą procedurę kwalifikacyjną. W wielu miejscach nie ukrywają jednak, że chętniej przyjmują ludzi poleconych przez swoich pracowników, bo mają zaufanie do ich opinii.

Wciąż najpopularniejszym i największym źródłem wiedzy o rynku pracy jest prasa. Niektóre dzienniki ogólnopolskie - "Gazeta Wyborcza", "Rzeczpospolita", "Super Express", "Fakt" - mają specjalne dodatki ogłoszeniowe. Ma je także wiele gazet lokalnych, np. "Życie Warszawy", "Dziennik Zachodni" czy "Dziennik Wschodni". Co więcej, właśnie w takich gazetach pracodawcy coraz chętniej zamieszczają oferty pracy. Warto jednak zaglądać również do pism specjalistycznych i branżowych, możesz tam bowiem znaleźć anonse tylko z określonego sektora, który Cię interesuje.

Pracodawcy nie zawsze precyzują w ogłoszeniach swoje wymagania co do kandydatów na określone stanowisko, najczęściej oczekują jednak:

* wykształcenia co najmniej średniego,
* doświadczenia zawodowego lub stażu pracy,
* znajomości języków obcych (najczęściej angielskiego),
* umiejętności obsługi komputera i korzystania z Internetu,
* specjalnych uprawnień,
* zdolności interpersonalnych,
* umiejętności pracy w zespole,
* samodzielności,
* dynamizmu,
* dyspozycyjności.

Raczej ostrożnie traktuj anonimowe ogłoszenia drobne. Nie wiadomo, czy ich treść okaże się zgodna z zastanymi później realiami.

Audycje o rynku pracy nadają również stacje radiowe (np. audycje radiowe "Znajdź pracę" - zrealizowane w ubiegłym roku przez Stowarzyszenie Producentów i Dziennikarzy Radiowych we współpracy z Ministerstwem Gospodarki i Pracy przy wsparciu finansowym Fundacji Bankowej im. Leopolda Kronenberga). Co się zaś tyczy stacji telewizyjnych emitujących audycje na temat rynku pracy, to warto polecić choćby magazyn poradnikowy nadawany w programie 2 TVP S.A. pt. "Przystanek praca" (w niektórych stacjach telewizyjnych można też znaleźć ogłoszenia o pracy na stronach tzw. gazet telewizyjnych).

Zaletą mediów są jednak nie tylko ogłoszenia o wolnych miejscach pracy. Systematyczne śledzenie wiadomości gospodarczych da Ci bardzo cenną wiedzę, przydatną przy szukaniu zatrudnienia, np. czytasz, że duży inwestor ma zamiar wybudować kolejny supermarket albo otworzyć następny oddział swojej firmy czy postawić gdzieś fabrykę, inny z kolei zapowiada przestawienie się na nową działalność lub planuje budowę sieci autostrad. To dla Ciebie ważne wskazówki. Będą bowiem na rynku poszukiwani nowi pracownicy, a więc może i Ty będziesz miał szansę. Z informacji w mediach możesz się również dowiedzieć o rozwoju jakichś branż lub o postępach w technologii, a to może z kolei oznaczać, że niedługo wzrośnie zapotrzebowanie na specjalistów z danej dziedziny. Fakt ten z pewnością ułatwi Ci decyzję o konieczności zdobywania nowych kwalifikacji zawodowych.

Ogłoszenia rekrutacyjne albo zawierają nazwę firmy, albo np. tylko określenie branży. Pierwsze wydają się bardziej wiarygodne, bo wiadomo, z kim się ma do czynienia. Nie znaczy to jednak, że te drugie zawsze są podejrzane. Z pewnością ich wadą jest to, że trudno dowiedzieć się z nich czegoś konkretnego o potencjalnym pracodawcy, a więc trudniej przygotować się do starań o posadę. Trzeba jednak pamiętać, iż czasem firma chce zachować w tajemnicy fakt poszukiwania nowego pracownika, bo z jakichś względów nie informuje jeszcze o tym kogoś, kogo w najbliższym czasie zamierza zwolnić. Natomiast przy dużych naborach w grę wchodzi utrzymywanie tego faktu w tajemnicy przed konkurencją. Wtedy ucieka się do pośrednictwa agencji doradztwa personalnego lub agencji pośrednictwa pracy. I to adres tej agencji widnieje w ogłoszeniu. Prowadzi ona w imieniu pracodawcy wstępną albo kompletną selekcję i rekrutację kandydatów do pracy.

W wielu tego typu agencjach możesz jednak zostawić swoje dane (życiorys oraz określenie oczekiwań co do rodzaju poszukiwanej posady, stanowiska, wynagrodzenia). Agencja doda Twoje CV do bazy danych kandydatów i może zaprosić Cię na wstępną rozmowę. Kiedy pracodawca zleci takiej agencji znalezienie kogoś do pracy, oferta może trafić właśnie do Ciebie.

Nieco inne możliwości oferują agencje pracy tymczasowej. Jak sama nazwa wskazuje, szukają one na zlecenie różnych firm, ludzi do pracy na określony czas, niekiedy nawet na dzień lub kilka dni. Może to być zarówno praca sezonowa, jak i zastępstwo za chorego lub przebywającego na urlopie pracownika. Propozycje mogą zaś dotyczyć tak pracy fizycznej, jak i wymagającej konkretnych kwalifikacji zawodowych, np. z zakresu księgowości lub prowadzenia sekretariatu. Z ofert takich agencji warto korzystać nie tylko wtedy, gdy nie masz innych możliwości zarobkowania. Praca tymczasowa da Ci bardzo przydatne doświadczenie, którym będziesz mógł pochwalić się w życiorysie zawodowym.

Czasem zdarza się i tak, że pracodawca, zadowolony z tymczasowego pracownika, proponuje mu później stałą posadę.

Pamiętaj jednak, że agencje zatrudnienia nie mogą domagać się od Ciebie opłat za znalezienie pracy. Nie płać więc za szukanie pracy!

Płacąc możesz być pewien trzech rzeczy:

* nie otrzymasz pracy,
* pozwolisz zarobić oszustom,
* stracisz swoje pieniądze.

Jak zatem rozpoznać profesjonalną agencję zatrudnienia?

* pokaże na żądanie certyfikat - aktualne upoważnienie do prowadzenia pośrednictwa pracy w kraju lub za granicą, wydane przez ministra właściwego ds. pracy,
* poprosi o dokumenty potwierdzające Twoje umiejętności i kwalifikacje zawodowe,
* zaproponuje Ci rozmowę z konsultantem albo doradcą zawodowym lub personalnym,
* wprowadzając Twoje dane do bazy kandydatów, poprosi Cię o zgodę na przetwarzanie danych osobowych,
* agencja sama umówi Cię na spotkania z potencjalnymi pracodawcami.

O spis legalnie działających agencji zatrudnienia pytaj w urzędach pracy lub poszukaj go w Internecie.

Coraz popularniejszym medium z ogłoszeniami o pracy jest - zarówno wśród pracodawców, jak i pracowników - internet. Takie oferty zamieszczają ogólne portale (np. onet.pl, wp.pl, interia.pl), portale ogłoszeniowe (np. anonse.pl, gratka.pl) i witryny firm rekrutacyjnych (np. HRK, Take It, Bigram, Wakat, Active Plus, TempService, Adecco), a także portale niektórych gazet (np. "Gazety Wyborczej"). Ogłoszenia o pracy można znaleźć również na stronach przeznaczonych dla ściśle określonej grupy społecznej (np. niepelnosprawni.info czy kobiety.pl).

Warto wreszcie zaglądać bezpośrednio na strony pracodawców. Często informuje się tam o poszukiwanych pracownikach. Ostatnio zaczęto u nas nawet organizować wirtualne targi pracy, które odbywają się właśnie w Internecie. Jednak najwięcej ogłoszeń znajdziesz w tzw. wortalach, czyli na specjalistycznych stronach, poświęconych tylko pracy. Oto adresy internetowe niektórych z nich:

* www.jobs.pl,
* www.jobsector.pl,
* www.jobpilot.pl,
* www.webjobs.pl,
* www.abcpraca.pl,
* www.pracuj.pl,
* www.pracaonline.pl,
* www.cvonline.pl,
* https://www.gowork.pl  

Wiele takich wortali oferuje też inne przydatne usługi, np. możliwość złożenia aplikacji i życiorysu online (na stronach internetowych są gotowe formularze), przeglądania ofert według określonego klucza (np. województwami lub branżami), otrzymywania pocztą elektroniczną bieżących informacji o rynku pracy (tzw. newsletters), czy nawet najnowszych ofert pracodawców, które mogą Cię zainteresować. Takie wortale na ogół publikują również wiele wiadomości i tekstów poradnikowych, które mogą Ci pomóc w przygotowaniach do poruszania się po rynku pracy.

Uwaga! Sprawdzaj daty ważności ogłoszeń! Zdarza się, niestety, że są one nieaktualne, a mimo to nie zostały z danej strony internetowej usunięte.

Internet stwarza też jeszcze jedną bardzo przydatną możliwość. Jest nią udział w dyskusjach na specjalnie temu poświęconych stronach. Są i takie, na których ludzie wymieniają się wiedzą o pracodawcach, płacach, radzą sobie nawzajem w sprawach związanych z poszukiwaniem pracy, itp. Skorzystaj z tego źródła informacji.

Nie załamuj rąk, jeśli nie masz w domu komputera z dostępem do sieci! Możesz skorzystać z niego za darmo w szkolnej pracowni komputerowej, w najbliższym urzędzie pracy w czy w Gminnym Centrum Informacji, albo - za niewielką opłatą - w kawiarence internetowej.

Ogłoszenia o możliwości zatrudnienia znajdziesz również, choć już nie w takiej obfitości, w kilku innych miejscach. Z ofertami z najbliższej okolicy możesz zapoznać się w powiatowym urzędzie pracy. Są to anonse zamieszczane przez pośrednika pracy (musisz wtedy udać się do niego i to on ewentualnie umówi Cię na rozmowę z potencjalnym pracodawcą) lub bezpośrednio przez pracodawcę. W urzędzie pracy dowiesz się też dokładnie, jakie masz prawa jako młody człowiek poszukujący zatrudnienia, kiedy i co Ci przysługuje, a także możesz spytać o oferty szkoleń i kursów.

Przy wojewódzkich urzędach pracy działają Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej. Również tam znajdziesz tablice z ogłoszeniami o pracy. A poza tym zarówno w powiatowym urzędzie pracy, jak i w Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej możesz skorzystać z pomocy doradcy zawodowego, który z pewnością poradzi Ci, jak skutecznie i sprawnie poszukiwać zatrudnienia.

Ofert pracy możesz szukać w funkcjonujących w różnych miastach tzw. sklepach z pracą. Dowiedz się w pobliskim urzędzie pracy, czy jest taki w Twojej okolicy. Pozostałe miejsca, jakie powinieneś odwiedzić, to biura i kluby pracy, a także inne instytucje i organizacje aktywnego wspierania poszukiwania zatrudnienia.

Niektóre z nich specjalizują się w pomaganiu wszystkim potrzebującym, a inne wyłącznie konkretnym grupom społecznym, np. młodzieży, kobietom albo osobom niepełnosprawnym. Nie tylko mają oferty pracy, ale też na ogół prowadzą poradnictwo zawodowe dotyczące, np. tego, jak szukać posady, zredagować życiorys i list motywacyjny, przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej, albo jak założyć własną firmę. Czasem oferują również przydatne kursy i szkolenia. Sprawdź, gdzie w Twojej okolicy działają takie placówki i jakim rodzajem wsparcia mogą Ci służyć.

Nie zapomnij też o powstałych niedawno Szkolnych Ośrodkach Kariery, czyli miejscach w szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, gdzie uczniowie mogą zdobywać wiedzę i umiejętności, a także kształtować postawy i zachowania niezbędne do realizowania swojej drogi zawodowej, poznawać reguły rządzące rynkiem pracy, uzyskać informacje o ścieżkach edukacyjnych, lokalnym rynku pracy oraz zapoznać się z podstawowymi informacjami z zakresu prawa pracy.

Warto pamiętać również o Akademickich Biurach Karier działających przy wielu szkołach wyższych, o których jeszcze później napiszemy. Niosą one szeroko rozumianą pomoc studentom i absolwentom uczelni w przejściu z murów szkoły wyższej na rynek pracy i znalezieniu na nim właściwego miejsca.

Coraz popularniejsze staje się u nas organizowanie targów i giełd pracy. Powinieneś koniecznie je odwiedzać. Co prawda większość z nich organizuje się dla studentów i absolwentów studiów, bywają również targi i giełdy pracy przeznaczone dla osób o konkretnych kwalifikacjach zawodowych (np. z zakresu telekomunikacji lub informatyki), ale coraz częściej takie imprezy urządzają też np. urzędy pracy, zapraszając firmy z wielu branż, poszukujące kandydatów na różne stanowiska.

Zaletą targów i giełd pracy jest to, że może na nie przyjść każdy. Nawet jeśli nie znajdziesz tam pracy, to możesz porozmawiać z pracodawcami, zorientować się w ich oczekiwaniach i wymaganiach, nawiązać przydatne kontakty. To może zaprocentować w przyszłości.

Z kolei niektóre duże firmy (przede wszystkim z branż spożywczo-chemicznej, finansowej i doradczej) prowadzą cykliczne akcje rekrutacyjne (na ogół raz do roku) i programy praktyk czy staży, które w niektórych przypadkach kończą się ofertami stałej pracy. Warto więc się nimi zainteresować. Informacje na ten temat pojawiają się w ogłoszeniach lub tekstach prasowych, są też dostępne na stronach internetowych firm i niektórych portali gromadzących wiadomości na temat wolnych miejsc pracy.

Poszukując zatrudnienia warto nawiązać kontakt z instytucjami i organizacjami zajmującymi się wolontariatem, np. z Centrami Wolontariatu, które posiadają swoje placówki na terenie całego kraju (adres strony internetowej: www.wolontariat.org.pl). Prowadzą one Biura Pośrednictwa Pracy dla wolontariuszy i świadczą usługi w zakresie szukania dla nich miejsc pracy oraz pozyskują ochotników do prac na rzecz instytucji i osób indywidualnych, które chcą z ich pomocy skorzystać. Nie bez znaczenia jest fakt, że praca w charakterze wolontariusza czasami otwiera możliwość podjęcia pracy zarobkowej.

Ogłoszeń o pracy możesz szukać również w innych miejscach: na tablicach ogłoszeń w biurowcach i firmach, na ogólnodostępnych tablicach ogłoszeń na przystankach autobusowych czy stacjach kolejowych, w sklepach i restauracjach, albo po prostu na słupach, drzewach i płotach.

Uważaj jednak! Szczególnie te ostatnie oferty warto dokładnie sprawdzić. Nie wiadomo bowiem, czy nie zostały sporządzone przez oszustów, którzy liczą na łatwowierność i determinację szukających pracy i pod pozorem pomocy próbują wyciągnąć od nich pieniądze za wyimaginowaną pomoc.

Oczywiście sam możesz sformułować i zamieścić w prasie lokalnej lub na tablicy ogłoszeń własny anons o poszukiwaniu posady. Zadbaj jednak o to, by był on zwięzły i zawierał informacje, które rzeczywiście mogą zainteresować ewentualnego pracodawcę.

Jest jeszcze jeden, skuteczny, sposób szukania pracy, który wymaga jednak dużego samozaparcia i wytrwałości. To po prostu odwiedzanie firm i instytucji oraz wysyłanie do nich własnych ofert. Musisz być jednak przygotowany na to, że nawet w kilkudziesięciu miejscach niczego nie wskórasz.

Chodzi przy tym o pracodawców, którzy aktualnie nie zgłaszają wprawdzie chęci zatrudniania kogokolwiek, ale przecież nie wiadomo, czy tak naprawdę po cichu kogoś nie szukają, albo za jakiś czas nie będą szukali. Próbuj dostać się do pracodawców i porozmawiać z nimi, chociażby po to, by zaprezentować swoje zalety. Zostaw tam dokumenty, przypominaj o sobie telefonicznie. Wysyłaj życiorysy i listy motywacyjne (adresy możesz wziąć z książki telefonicznej lub z Internetu). I nie zrażaj się, jeśli nie odpowiadają. To trochę jak totolotek - szansa trafienia nie jest wielka, ale niekiedy taki akurat sposób bywa skuteczny.

W trakcie poszukiwań pracy ważna jest jeszcze jedna umiejętność: czytanie ogłoszeń.

Nie zawsze musisz rezygnować ze złożenia swojej oferty, jeśli nie spełniasz wszystkich określonych przez pracodawcę kryteriów. Firmy na ogół szukają kandydata idealnego, a nie zawsze udaje im się takiego znaleźć.

Wtedy rosną szanse tych, którzy co prawda nie do końca odpowiadają sformułowanym w ogłoszeniu oczekiwaniom, ale rekompensują to innymi, cennymi umiejętnościami lub doświadczeniami zawodowymi. Oczywiście nie zgłaszaj się, jeśli zupełnie nie odpowiadasz stawianym przez pracodawcę wymaganiom. Gdy jednak jesteś w stanie spełnić większość z nich - próbuj. A może akurat się uda! Bierz też pod uwagę, że jeśli oferta jest napisana w obcym języku, to znak, iż pracodawca oczekuje Twojego życiorysu i listu motywacyjnego w tym samym języku.

Może się też zdarzyć, że wymagane będzie napisanie tych dokumentów odręcznie (swego czasu stosowały to u nas przede wszystkim niektóre firmy francuskie). Jest to sygnał, że pracodawca prawdopodobnie zleci analizę charakteru Twojego pisma grafologowi.

Na atrakcyjny anons w gazecie lub w innym miejscu może przyjść nawet kilka tysięcy zgłoszeń. Musisz więc odpowiadać szybko i w formie, która wyróżni Twoje zgłoszenie, a tym samym zainteresuje czytającego. Po prostu musisz umieć "dobrze się sprzedać".

Bez względu na to, jak i gdzie będziesz poszukiwał pracy, powinieneś jednak pamiętać, że:

* szybciej i łatwiej znajdziesz pracę zgodną z Twoimi zainteresowaniami lub hobby, wyznawanymi wartościami i zdobytym wcześniej doświadczeniem zawodowym,
* tylko to, co lubisz robić, możesz tak naprawdę robić dobrze,
* robiąc to, co lubisz, czujesz się spełniony zawodowo i po prostu szczęśliwy,
* naprawdę przyjemnie jest otrzymywać wynagrodzenie za to, co lubisz robić,

* zawsze warto myśleć o swojej karierze zawodowej.