Umiejętności, które powinni mieć absolwenci rozpoczynający karierę zawodową

Niektórzy posuwają się nawet do stwierdzenia, że z punktu widzenia gospodarki znaczna część wydatków przeznaczanych na edukację uniwersytecką to pieniądze zmarnowane. Jest w tym oczywiście dużo przesady, gdyż uczelnie wyższe mają za zadanie nie tylko przygotowywać do wykonywania określonych zawodów, ale i formować umysły młodych osób. Tego typu opinie pokazują jednak, że pewien problem istnieje.

Temat jest poważny, zwłaszcza jeśli wziąć pod uwagę statystyki. W Polsce w roku akademickim 2012/13 studiowało ok. 1,6 mln osób, z czego aż 970 tys. na studiach stacjonarnych, które zazwyczaj trudno pogodzić z pracą. Mamy więc co roku kilkaset tysięcy osób wchodzących na rynek pracy. Dla wielu osób kontakt z pracodawcami rozpoczyna się dopiero po otrzymaniu dyplomu. Jak sobie w tym kontakcie radzą? Niektórzy lepiej, inni gorzej - ale na pewno wszystkim przydałoby się jakieś przygotowanie. Chodzi nie tylko przygotowanie do samego procesu poszukiwania pracy, czyli np. rozmów kwalifikacyjnych. Świeżo upieczonym absolwentom brakuje wielu umiejętności, cenionych przez pracodawców.

Szkolenia - rozwiązanie dla uczelni i dla studentów

Z punktu widzenia firmy szkoleniowej, jaką jest Gamma, rozwiązanie nakreślonego powyżej problemu jest dość oczywiste. Może powinniśmy spojrzeć na ostatnie 3 czy 4 semestry studiów nie tylko jako na koniec pewnego etapu, ale także przygotowanie do kolejnego, zawodowego etapu w życiu? Być może absolwenci uczelni wyższych byliby bardziej poszukiwani przez pracodawców i łatwiej "wchłaniani" przez rynek pracy, gdyby pewnych rzeczy nauczyliby się jeszcze podczas studiów, a nie dopiero po nich? Może uczelnie, troszcząc się o swoich studentów również po studiach, powinny ich przygotowywać do trudnej konfrontacji z 8-godzinnym dniem pracy, rygorem bezwzględnego wywiązywania się z terminów czy długotrwałym stresem połączonym z dużym obciążeniem pracą?

Firmy szkoleniowe mają odpowiedni know-how do tego, aby studentom zapewnić w miarę miękkie lądowanie w ich pierwszej pracy. Co szczególnie istotne, umiejętności, które mogą zdobyć studenci od firm szkoleniowych, przydadzą się później niezależnie od zajmowanego stanowiska czy branży, w której jakaś osoba znajdzie zatrudnienie. Zresztą kto wie - może niektórzy studenci, zachęceni takimi zajęciami, zdecydują się na karierę szkoleniowca, trenera, coacha?

Zarówno Gamma, jak i inne firmy, mogą zaoferować uczelniom bardzo bogaty wybór treningów. Idealne rozwiązanie polegałoby na przedstawieniu np. studentom piątego roku np. 10 szkoleń do wyboru, spośród których mogliby wybrać 5. Jest wiele rzeczy, których studenci mogliby się nauczyć od doświadczonych trenerów i firm szkoleniowych. Warto wymienić przede wszystkim:

1. Radzenie sobie ze stresem - studia oczywiście również potrafią być stresujące, jednak intensywność oraz częstotliwość stresu jest zupełnie inna. Jeśli ktoś ma pecha w postaci stresującego szefa albo po prostu trafił do stresogennej branży, będzie narażony na napięcie nerwowe przez 5 dni w tygodniu przez cały rok. Tymczasem studenci na dobrą sprawę z prawdziwym stresem mają do czynienia przez kilka chwil podczas sesji egzaminacyjnej. Można zaryzykować stwierdzenie, że sztuka radzenia sobie ze stresem jest jedną z najbardziej potrzebnych umiejętności, których powinni nabyć studenci. Przyda się zarówno podczas poszukiwania pracy (na rozmowach kwalifikacyjnych), jak i już w trakcie pracy.

Doświadczony trener mógłby pokazać studentom, że zarządzanie stresem to m.in. wykorzystywanie stresu pozytywnego, który mobilizuje do działania i pozwala efektywniej korzystać ze swojej wiedzy, doświadczenia czy umiejętności. Zarządzanie stresem to także przeciwdziałanie stresowi negatywnemu poprzez wykorzystywanie technik relaksacyjnych i antystresowych, działających w perspektywie krótkofalowej (np. przed stresującym spotkaniem) jak i długofalowej (obniżającej stres długotrwały).

2. Zarządzanie czasem - pod tym względem studenci mają niezwykle komfortowe warunki. Począwszy od tego, że w dużej mierze sami sobie układają program studiów (a więc i ich intensywność), a skończywszy na tym, że mogą decydować o tym, czego i kiedy się uczą. Jeśli ktoś ma taką ochotę, może się uczyć w środku nocy. Można się uczyć intensywnie przez kilka dni przed sesją albo regularnie przez cały semestr. Zarządzanie czasem prawie w 100% zależy od samego studenta. Tymczasem realia świata pracy są zupełnie inne. W bardzo wielu przypadkach właściwie codziennie nasz plan dnia może być wywracany do góry nogami - wystarczy jeden mail od klienta, aby wszystkie założone działania porzucić i zająć się "gaszeniem pożaru".

Szkoleniowiec może wskazać studentom narzędzia zarządzania czasem, pozwalające na lepsze planowanie, dzielenie, organizowanie, priorytetyzowanie pracy w taki sposób, aby w ramach dostępnego czasu wykonać maksymalnie dużo zadań. Część z tych narzędzi jest powszechnie znana, inne wymagają praktyki i treningu, aby osiągnąć biegłość w ich stosowaniu. Im wcześniej się je pozna, tym lepiej - a najlepiej mieć tę wiedzę już na etapie pierwszej pracy.

3. Rozwiązywanie konfliktów - to kolejna z umiejętności, która może się przydać osobom dopiero wchodzącym na rynek pracy. Młodzi ludzie szybko przekonają się, że konflikty w środowisku pracy mają zupełnie inną charakterystykę, niż konflikty w grupie znajomych czy osób chodzących na te same zajęcia. Swoje grono znajomych możemy w znacznej mierze kształtować samodzielnie, natomiast najczęściej nie mamy wpływu na to, z kim pracujemy. Konflikt prywatny łatwo przerwać po prostu zrywając z kimś znajomość czy ograniczając kontakty, ta metoda nie ma jednak zastosowania w przypadku współpracowników, z którymi musimy wypracować jakieś porozumienie.

Na szkoleniach prowadzonych przez firmę Gamma uczestnicy dowiadują się, że skuteczne zarządzanie konfliktem to po pierwsze znajomość procesu konfliktu. Już samo poznanie mechanizmów rządzących konfliktem częściowo uodparnia na mechanizmy go eskalujące.

Proponowane szkolenia - poza zrozumieniem procesu - mogłyby wyposażyć uczestników w praktyczne narzędzia, które ułatwią przeciwdziałanie konfliktom lub/i będą pomocne w jego rozwiązaniu.

4. Sztuka prowadzenia prezentacji - prawdopodobnie część studentów uzna, że warsztaty z tej akurat dziedziny przydałyby się również wykładowcom. Zapewne w wielu przypadkach tak w istocie jest. Firmy szkoleniowe mogłyby nauczyć zarówno studentów, jak i ich nauczycieli, że aby odpowiednio poprowadzić prezentację, należy panować nad komunikacją niewerbalną, głosem, umiejętnie budować swój wizerunek czy umieć zbudować tzw. "efekt pierwszego wrażenia". Trenerzy mogą także nauczyć, jak poprowadzić prezentację, aby zwiększyć ilość zapamiętanych przez odbiorców informacji.

Co bardzo ważne, trenerzy mogą wskazać studentom pewien element, całkowicie nieistotny podczas prezentacji przedstawianych na uczelni. W pracy ważne będzie bowiem nie tylko odpowiednie pod względem merytorycznym przedstawienie jakiegoś zagadnienia, ale i sprawienie, że odbiorca stanie się "ambasadorem" danego pomysłu.

5. Umiejętności perswazyjne i negocjacyjne - każdy student, który sądzi, że "on to umie każdego przekonać", szybko zweryfikuje swoją ocenę, gdy przyjdzie mu przekonywać nieco bardziej wybrednego klienta czy wymagającego szefa. To, co w życiu osobistym się doskonale sprawdza, na polu zawodowym zawiedzie (a dodatkowo może zostać uznane za nieprofesjonalne).

Wbrew dość powszechnej opinii, podzielanej zapewne przez wielu studentów, w codziennych sytuacjach życiowych i zawodowych jest wiele momentów, w których niezbędne okazują się kompetencje na co dzień kojarzone ze sprzedażą i kontaktem z klientem. Praca w biurze to setki kontaktów z innymi specjalistami, koordynacja projektów, forsowanie i negocjowanie własnego rozwiązania. Odpowiednie szkolenie może wyposażyć uczestników w takie narzędzia perswazyjne i negocjacyjne, aby ich siła przekonywania była większa.

6. Komunikacja interpersonalna - to kolejny przykład na to, jak pewne pojęcia mogą się różnić zakresowo w życiu prywatnym i w życiu zawodowym. Wielokrotnie mamy do czynienia z osobami, które w biurze uznawane są za aroganckie czy niemiłe, chociaż żaden z ich znajomych by tak o nich nie powiedział. Szkoleniowiec mógłby pokazać studentom, że komunikaty, które są przyjęte "w cywilu", w pracy potraktowane zostaną jako niewłaściwe.

Podczas szkoleń, które realizuje Gamma czy inne firmy szkoleniowe, uczestnicy poznają techniki, które pozwalają budować skuteczną komunikację. Skuteczną, a więc taką, która pozwala realizować zamierzone cele w relacji z innymi ludźmi. Komunikacja taka nie oznacza zatem ani "walenia prosto z mostu", ani "bycia miłym dla wszystkich".

Komunikacji interpersonalnej ma dla młodych pracowników wyjątkowo duże znaczenie, gdyż dzięki odpowiedniej komunikacji mogą dużo zyskać, "maskując" swoje nieuniknione braki merytoryczne. Mogą też dużo stracić, jeśli nie będą odpowiednio mówić o tym, czym się zajmują i co zrobili - nawet jeśli zrobili to doskonale.

Michał Wasilewski, prezes zarządu Gamma, www.projektgamma.pl