Struktura zatrudnienia kobiet w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej
Dział: kariera - pracaikariera.pl
Z trudną sytuacją ekonomiczną oraz wzrostem stopy bezrobocia mierzą się wszystkie kraje Unii Europejskiej. Jednak analiza sytuacji wzorcowych pod względem struktury zatrudnienia krajów unijnych pokazuje, że mogą one być źródłem dobrych praktyk.
Promocja rozwiązań w postaci elastycznych form pracy może pozytywnie wpłynąć na aktywizację zatrudnienia.
Struktura zatrudnienia w Polsce
W świetle danych Głównego Urzędu Statystycznego z 2010 roku niemal 55% wszystkich aktywnych zawodowo polskich obywateli stanowią mężczyźni, a wśród osób pracujących jest podobna tendencja. Struktura osób bezrobotnych i biernych zawodowo prezentuje się już nieco inaczej: wyraźna jest w niej przewaga kobiet, wśród których 51% jest bezrobotnych, a 61% biernych zawodowo. Niewiele ponad 20% populacji aktywnej zawodowo ma wykształcenie wyższe, a pozostałą grupę stanowią w podobnych proporcjach obywatele z wykształceniem średnim i zasadniczym zawodowym. Ponad 60% osób aktywnych zamieszkuje miasta.
Bank Danych Regionalnych podaje, że w tym samym okresie ponad połowa ogółu pracujących była zatrudniona w sektorze usługowym, w którym dominują kobiety (68% wszystkich pracowników), natomiast jedna trzecia w przemyśle, przy czym w tym obszarze zatrudnienie znacznie częściej znajdują mężczyźni niż kobiety (43% w stosunku do 18% wśród kobiet). Ogromna większość osób, 94% wśród mężczyzn i 88% wśród czynnych zawodowo kobiet, jest zatrudniona w pełnym wymiarze godzin. Z niepełnego wymiaru czasu pracy korzysta dwukrotnie większy odsetek pracujących kobiet niż mężczyzn (12% do 6%).
Pozycja kobiety w strukturze zatrudnienia
Z danych Eurostatu wynika, że w ostatnich latach współczynnik zatrudnienia kobiet w Polsce utrzymuje się na jednym z najniższych poziomów zatrudnienia w Europie (52,8% w 2009 roku). Statystyki pokazują wzrost różnic we wskaźnikach zatrudnienia wg płci w przedziale wiekowym 20-40 lat, czyli w okresie, gdy kobiety angażują się w obowiązki rodzicielskie. Dysproporcja w dostępie obu płci do zatrudnienia w tym przedziale wiekowym wynika m. in. z trudności w godzeniu obowiązków rodzinnych i pracy zawodowej kobiet i mężczyzn.
Kodeks pracy przewiduje kilka rozwiązań, mających wyrównywać szanse kobiet i mężczyzn na rynku pracy poprzez ułatwianie godzenia ról zawodowych i rodzinnych. Istotnym rozwiązaniem są takie elastyczne formy zatrudnienia, jak telepraca, praca tymczasowa (tzw. leasing pracowników), praca na zastępstwo (na czas określony), praca w domu. Najważniejszym udogodnieniem wydaje się być praca w niepełnym wymiarze czasu pracy w różnych formach: ½ lub ¾ etatu – rozwiązanie bardzo popularne w krajach Unii Europejskiej, gdzie w czasie niepełnowymiarowym pracuje niemal 18% wszystkich zatrudnionych, a 1/3 tej grupy stanowią kobiety. Taka forma zatrudnienia pozwala dostosować ilość pracy do potrzeb pracownika i preferencji pracodawcy oraz ułatwia kobietom powrót do pracy po urodzeniu dziecka. Podobne możliwości daje dzielenie pracy między dwóch lub więcej zatrudnionych, co w praktyce zwykle oznacza, że każdy pracownik wykonuje określone obowiązki tylko w niektóre dni tygodnia – wyjaśnia dr Elwira Gross-Gołacka, Dyrektor Departamentu Analiz Ekonomicznych i Prognoz w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. Obecnie z tej formy zatrudnienia w większości korzystają kobiety. Na popularyzację elastycznych form zatrudnienia może wpłynąć edukacja zarówno pracowników w zakresie ich praw, jak i pracodawców w zakresie korzyści płynących z zatrudnienia takiej organizacji czasu pracy w firmie. Dobre praktyki, których źródłem są państwa Unii Europejskiej pokazują, że niestandardowe formy zatrudnienia mają ogromny potencjał aktywizacji osób niepracujących, o ile są dostosowane do potrzeb pracowników – dodaje.
Metody aktywizacji strukturalnego zatrudnienia w krajach Unii Europejskiej
Struktura zatrudnienia w Polsce wypada niekorzystnie w porównaniu z krajami Unii Europejskiej. Przede wszystkim Polska to jeden z krajów, w którym panuje wysokie bezrobocie wśród czynnych zawodowo kobiet. Po drugie, odznacza się niskim wskaźnikiem wykorzystania elastycznych form zatrudnienia kobiet i mężczyzn (przy czym znacznie częściej z takiego modelu korzystają kobiety), jednak w tym obszarze sytuacja podlega stopniowej poprawie.
Polityka czasu pracy w niektórych krajach unijnych może być źródłem dobrych praktyk w obszarze walki ze strukturalnym bezrobociem. Holandia w sposób niezwykle czytelny uregulowała maksymalne normy czasu pracy dopuszczając przy tym odstępstwa od nich i przekazując szereg uprawnień partnerom społecznym. Wprowadzanie wszelkich przepisów poprzedzane było badaniami ewentualnych ich skutków. Miała także miejsce kompleksowa i aktywna promocja elastycznych form zatrudnienia poprzez ich dofinansowanie i prowadzenie kampanii informacyjnych. Otwarcie zakazano dyskryminacji osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy, wprowadzając do ustaw odpowiednie zapisy o płacy minimalnej, urlopach oraz radach zakładowych. Uelastycznienie czasu pracy jest jednym z elementów walki z bezrobociem strukturalnym także w Niemczech. Pozwala to na maksymalne wykorzystanie potencjału pracy, adekwatnie do potrzeb przedsiębiorstwa, a także umożliwia ograniczenie kosztów przede wszystkim w postaci wynagrodzeń za godziny nadliczbowe. Pracownicy tacy mają prawo do wynagrodzenia proporcjonalnego do ich czasu pracy, a także na równi z pracownikami zatrudnionymi w pełnym wymiarze czasu pracy podlegają przepisom ochronnym prawa pracy.
Także Dania wprowadziła elastyczne reguły zatrudniania i zwalniania, które ułatwiają pracodawcom zwolnienie pracowników podczas recesji i zatrudnienie pracowników, gdy koniunktura się poprawia. Z drugiej strony zapewnia ochronę dla zarobkujących w formie gwarancji wypłat na relatywnie wysokim poziomie w przypadku utraty pracy, niezależnych od dochodów współmałżonka. System zakłada również efektywny rynek pracy, który oferuje skierowanie do pracy lub na dokształcanie dla bezrobotnych.
Według danych Eurostatu z 2009 roku zatrudnienie wynosi w Danii, Holandii i Niemczech odpowiednio 78%, 75,6% i 82% dla mężczyzn oraz 73%, 71,5% i 66% dla kobiet i stanowi jedno
z najwyższych wśród krajów Unii Europejskiej.
ostatnia zmiana: 2016-09-02
poleca:
